علت ایجاد کبد چرب

در این مقاله، علت اصلی ایجاد کبد چرب را قرار است با هم بررسی کنیم، کبد چرب، با نام استئاتوهپاتیت کبدی نیز شناخته می‌شود، زمانی رخ می‌دهد که چربی در سلول‌های کبدی جمع می‌شود. حضور مقادیر کمی چربی در کبد طبیعی است، اما مقدار زیاد آن می‌تواند برای سلامتی مشکل‌ساز شود.

کبد دومین ارگان بزرگ بدن است و وظیفه دارایی آن در هضم مواد مغذی حاصل از غذا و نوشیدنی‌ها و فیلتر کردن مواد مضر خون است. انباشت چربی در کبد می‌تواند باعث التهاب کبد و آسیب به آن شود و در شرایط شدید، ممکن است باعث نارسایی کبدی شود.

بروز کبد چرب در افرادی که مصرف الکل زیادی دارند، با نام بیماری کبد چرب الکلی (AFLD) شناخته می‌شود. در غیر این صورت، به عنوان بیماری کبد چرب غیرالکلی (NAFLD) شناخته می‌شود. بر اساس تحقیقات، بیماری کبد چرب غیرالکلی در ۲۵ تا ۳۰ درصد مردم ایالات متحده آمریکا و اروپا رخ می‌دهد.

کبد چرب چیست؟

کبد چرب یا همان “استئاتوهپاتیت چرب غیرالکلی”، بیماریی است که در آن چربی بیش از حدی در سلول‌های کبد جمع می‌شود و باعث بروز التهاب و آسیب به کبد می‌شود. این بیماری معمولاً بدون علائم مشخص بوده و تنها در صورت بررسی پزشکی و آزمایش خون کبد قابل تشخیص است.

بیماری کبد چرب بیشتر در افراد چاق و دارای بیماری‌های خاص مانند دیابت، فشار خون بالا و هیپرلیپیدمی (افزایش چربی خون) رخ می‌دهد. همچنین، مصرف الکل نیز می‌تواند عامل بروز کبد چرب باشد، اما در مواردی که بدون مصرف الکل نیز کبد چرب ایجاد می‌شود، این بیماری به عنوان “استئاتوهپاتیت چرب غیرالکلی” شناخته می‌شود.

اگر کبد چرب بدون درمان باقی بماند، ممکن است با توسعه بیشتر التهاب و آسیب به کبد، به بیماری‌های جدی‌تری مانند فیبروز و سیروز کبد منجر شود. بنابراین، در صورت شناسایی کبد چرب، باید به دنبال راه‌های کاهش چربی در کبد و بهبود وضعیت آن با رعایت رژیم غذایی مناسب، ورزش منظم و در صورت نیاز، داروهای مرتبط با این بیماری باشیم.

علت کبد چرب چیست؟

بیماری کبد چرب به دلیل انباشت چربی در سلول‌های کبدی ایجاد می‌شود. علت اصلی کبد چرب افزایش مصرف غذاهای پرچرب، پروتئین کم و کربوهیدرات بالا، افزایش وزن و کم‌تحرکی است. این عوامل باعث افزایش ترشح چربی از بافت چربی در بدن و ورود آن به کبد می‌شوند. برخی از عوامل دیگری که باعث بروز بیماری کبد چرب می‌شوند عبارتند از:

مصرف الکل: مصرف بیش از حد الکل باعث بروز بیماری کبد چرب می‌شود.

دیابت: دیابت باعث افزایش سطح قند در خون و افزایش ترشح چربی از بافت چربی در بدن می‌شود و باعث بروز بیماری کبد چرب می‌شود.

مصرف داروهای خاص: برخی داروها مانند استروئیدها، آمیودارون، تاموکسیفن و متوترکسات باعث بروز بیماری کبد چرب می‌شوند.

بیماری‌های متابولیک: برخی از بیماری‌های متابولیک مانند سندرم متابولیک، بیماری‌های تیروئید و نارسایی کلیوی باعث بروز بیماری کبد چرب می‌شوند.

ژنتیک: برخی از بیماری‌های ژنتیکی مانند بیماری ویلسون، سندرم الگرز-رابین، نقص ژنتیکی دی‌توکسیناز و بیماری فابر باعث بروز بیماری کبد چرب می‌شوند.

با توجه به اینکه بیماری کبد چرب می‌تواند بر اثر چندین عامل مختلف ایجاد شود، برای تشخیص علت بیماری و تعیین رژیم درمانی مناسب، نیاز به بررسی دقیق توسط پزشک دارید.

انواع بیماری کبد چرب

بیماری کبد چرب، به دو دسته بیماری کبد چرب الکلی و بیماری کبد چرب غیرالکلی تقسیم می‌شود.

۱. بیماری کبد چرب الکلی (AFLD):
این نوع بیماری کبد چرب به دلیل مصرف نامناسب و زیاد الکل به وجود می‌آید. آسیب به کبد از طریق مصرف الکل نوعی بیماری خطرناک است که می‌تواند به سرعت پیشرفت کند و در نهایت به سلامتی کبد و بدن آسیب بزرگی وارد کند.

۲. بیماری کبد چرب غیرالکلی (NAFLD):
این نوع بیماری کبد چرب در افرادی رخ می‌دهد که مصرف الکل زیادی ندارند و علت آن مرتبط با نوع زندگی آنها است. این بیماری معمولاً در افرادی که چاق هستند، دیابت دارند یا فشار خون بالا دارند رخ می‌دهد. همچنین، بیماری کبد چرب غیرالکلی به دلیل سبک زندگی نامناسب، مصرف مواد شیمیایی و داروهای خاص مانند قرص ضد بارداری و برخی داروهای درمانی نیز می‌تواند به وجود آید.

همچنین، بیماری کبد چرب می‌تواند به دو نوع دیگر تقسیم شود:

– استئاتوهپاتیت کبدی (NASH): این نوع بیماری کبد چرب غیرالکلی، با التهاب کبد و آسیب به بافت کبدی همراه است.
– فیبروز کبدی: در این نوع بیماری، بافت کبدی به شکل ندواری تغییر می‌کند و به زخم‌های خونریزی در کبد منجر می‌شود.

لیست علت های بیماری کبد چرب

بیماری کبد چرب می‌تواند به دلیل عوامل متعددی از جمله این‌ها بروز کند:

عدم تعادل بین مصرف واقعی و نیاز بدن به چربی: مصرف بیش از حد آب و غذا، مصرف غذاهای پرچرب، شیرینی‌ها و نوشیدنی‌های شیرین، میوه‌های خیسانده، نوشابه‌ها و آبمیوه‌های شیرین می‌توانند باعث افزایش سطح چربی در کبد شوند.

مقاومت به انسولین: مقاومت به انسولین یکی از عوامل مهم بروز بیماری کبد چرب است. مقاومت به انسولین به معنای عدم توانایی بدن در استفاده بهینه از انسولین برای کاهش میزان قند خون است.

دیابت: دیابت نوع ۲ می‌تواند به بروز بیماری کبد چرب مرتبط باشد.

ژنتیک: برخی افراد به دلیل وجود ژن‌های مرتبط با متابولیسم چربی در خطر بیشتری برای بروز بیماری کبد چرب هستند.

مصرف الکل: مصرف الکل به میزان زیاد می‌تواند باعث بروز بیماری کبد چرب شود.

مصرف داروهای خاص: مصرف برخی داروهایی مانند استروئیدها، آنتی‌بیوتیک‌ها، آمیودارون، تاموکسیفن و داروهای ضد ویروس می‌تواند باعث بروز بیماری کبد چرب شود.

سایر عوامل: عواملی مانند چاقی، نارسایی کلیوی، سن بالا، استفاده از مواد مخدر، کم‌فعالیتی و استرس می‌توانند باعث بروز بیماری کبد چرب شوند.

چه علائمی برای تشخیص بیماری کبد چرب وجود دارد؟

در بسیاری از موارد، بیماری کبد چرب بدون علائم خاصی رخ می‌دهد و تنها با تست‌های خونی و سونوگرافی کبد تشخیص داده می‌شود. با این حال، در برخی از موارد، علایم و نشانه‌های زیر نیز ممکن است برای بیماری کبد چرب وجود داشته باشد:

۱. درد شکمی: دردهای شکمی معمولاً در منطقه بالای شکم و در جایی که کبد قرار دارد احساس می‌شود. این درد ممکن است در بیشتر زمان‌ها خفیف باشد، اما در برخی موارد شدیدتر هم می‌شود.

۲. تورم شکمی: انباشت چربی در کبد می‌تواند باعث تورم شکمی شود. این تورم ممکن است به شکل یک گردباد شکل گیرد.

۳. خستگی و ضعف: افراد مبتلا به بیماری کبد چرب ممکن است احساس خستگی و ضعف بیشتری نسبت به عادی داشته باشند.

۴. کاهش وزن: در برخی موارد، افراد مبتلا به بیماری کبد چرب ممکن است به دلیل افت شدید وزن نیز دچار مشکل شوند.

۵. تغییر رنگ مدفوع: در برخی موارد، مدفوع افراد مبتلا به بیماری کبد چرب ممکن است رنگ تیره‌تری نسبت به عادت داشته باشد.

۶. تغییر رنگ پوست: در برخی موارد، پوست افراد مبتلا به بیماری کبد چرب ممکن است زردرنگ شده و به رنگ زرد یا سفید دیده شود.

۷. افزایش آنزیم‌های کبدی: در تست‌های خونی، افزایش آنزیم‌های کبدی مانند آلانین آمینوترانسفراز (ALT) و آسپارتات آمینوترانسفراز (AST) ممکن است به دلیل بیماری کبد چرب مشاهده شود.

لازم به ذکر است که این علائم ممکن است برای بیماری‌های دیگر نیز وجود داشته باشد، بنابراین برای تشخیص بیماری کبد چرب، نیاز به انجام تست‌های خونی و سونوگرافی کبد دارید که توسط پزشک شما تعیین می‌شود.

عوامل خطر ابتلا به کبد چرب

عوامل خطر برای ابتلا به بیماری کبد چرب شامل:

۱. مصرف الکل: مصرف بیش از حد الکل یکی از اصلی‌ترین عوامل خطر برای بروز بیماری کبد چرب است. مصرف مداوم الکل باعث افزایش سطح چربی در کبد می‌شود و باعث بروز بیماری کبد چرب می‌شود.

۲. چاقی و اضافه وزن: چاقی و اضافه وزن نیز یکی از عوامل خطر برای بروز بیماری کبد چرب است. افزایش چربی در بافت چربی در بدن باعث افزایش ترشح چربی به کبد می‌شود و باعث بروز بیماری کبد چرب می‌شود.

۳. نارسایی ایمنی: نارسایی ایمنی یکی دیگر از عوامل خطر برای بروز بیماری کبد چرب است. در برخی از بیماری‌های ایمنی مانند بیماری سلیاک، آتوئیمون و مبتلا به ایدز، احتمال بروز بیماری کبد چرب افزایش می‌یابد.

۴. دیابت: دیابت نیز باعث بروز بیماری کبد چرب می‌شود. دیابت باعث افزایش سطح قند در خون و افزایش ترشح چربی از بافت چربی در بدن می‌شود.

۵. مصرف داروهای خاص: برخی از داروها مانند استروئیدها، آمیودارون، تاموکسیفن و متوترکسات باعث بروز بیماری کبد چرب می‌شوند.

۶. بیماری‌های متابولیک: برخی از بیماری‌های متابولیک مانند سندرم متابولیک، بیماری‌های تیروئید و نارسایی کلیوی باعث بروز بیماری کبد چرب می‌شوند.

۷. ژنتیک: برخی از بیماری‌های ژنتیکی مانند بیماری ویلسون، سندرم الگرز-رابین، نقص ژنتیکی دی‌توکسیناز و بیماری فابر باعث بروز بیماری کبد چرب می‌شوند.

۸. مصرف غذاهای پرچرب و کم‌تحرکی: مصرف غذاهای پرچرب و کم‌تحرکی نیز می‌تواند باعث بروز بیماری کبد چرب شود.

مهم است بدانید که بیماری کبد چرب می‌تواند بر اثر چندین عامل مختلف ایجاد شود و برای تشخیص و درمان، نیاز به بررسی دقیق توسط پزشک دارید.

راه‌های تشخیص بیماری کبد چرب

راه‌های تشخیص بیماری کبد چرب عبارتند از:

•  تاریخچه بالینی:

پزشک شروع به جمع‌آوری تاریخچه بیماری و علائم شما می‌کند. او ممکن است بپرسد که آیا شما مصرف الکل زیادی داشته‌اید یا مشکلاتی مانند چاقی، دیابت، بیماری‌های قلبی یا متابولیک دارید. این موارد می‌توانند به پزشک در تشخیص بیماری کمک کنند.

• آزمایشات خون:

آزمایش خون می‌تواند سطح آنزیم‌های کبدی، سطح چربی و سایر مارکرهایی که با بیماری کبد چرب مرتبط هستند را نشان دهد.

• سونوگرافی:

در این روش، امواج صوتی برای تصویربرداری از کبد و ارگان‌های دیگر شکم استفاده می‌شود. سونوگرافی می‌تواند سطح چربی در کبد را نشان دهد.

•  تصویربرداری رادیولوژیک:

این شامل روش‌هایی مانند CT scan و MRI است. این روش‌ها می‌توانند تصاویر دقیق‌تری از کبد و ارگان‌های دیگر شکم نشان دهند.

•  بیوپسی کبد:

در این روش، نمونه‌ای از بافت کبد با استفاده از سوزن برداشته می‌شود و تحت میکروسکوپ بررسی می‌شود. این روش در مواردی که تشخیص دقیق از طریق سایر روش‌ها امکان‌پذیر نیست، به کار می‌رود.

با توجه به نتایج آزمایشات و تصاویر تشخیصی، پزشک می‌تواند بیماری کبد چرب را تشخیص دهد و برنامه درمانی مناسب را برای شما تعیین کند.

چه روش‌های درمانی برای بیماری کبد چرب وجود دارد؟

درمان بیماری کبد چرب شامل روش‌های زیر می‌شود:

۱. تغییرات در رژیم غذایی: تغییرات در رژیم غذایی می‌تواند بهبود علائم بیماری کبد چرب را به همراه داشته باشد. پزشک ممکن است توصیه کند که مصرف غذاهای پرچرب، شکر و کربوهیدرات ساده را کاهش دهید و به جای آن‌ها از میوه، سبزیجات، ماهی و غلات با فیبر بالا استفاده کنید.

۲. ورزش: ورزش می‌تواند بهبود علائم بیماری کبد چرب را به همراه داشته باشد. پزشک ممکن است توصیه کند که روزانه به مدت حداقل ۳۰ دقیقه ورزش کنید.

۳. کاهش وزن: اگر چاق هستید، کاهش وزن می‌تواند بهبود شرایط بیماری کبد چرب را به همراه داشته باشد.

۴. داروها: در برخی موارد، پزشک ممکن است داروهایی مانند ویتامین E، پی‌اواستات و فیبرات را برای درمان بیماری کبد چرب تجویز کند.

۵. درمان علت اصلی: اگر بیماری کبد چرب ناشی از علائمی مانند دیابت یا مصرف الکل است، درمان این علائم می‌تواند بهبود بیماری کبد چرب را به همراه داشته باشد.

۶. درمان جراحی: در موارد شدید، ممکن است لازم باشد که عمل جراحی برای درمان بیماری کبد چرب انجام شود.

لازم به ذکر است که درمان بیماری کبد چرب بستگی به شدت بیماری و علت اصلی آن دارد و باید توسط پزشک تعیین شود.

برای بیماری کبد چرب روش‌های پیشگیری هم وجود دارد؟

برای پیشگیری از بیماری کبد چرب، روش‌های زیر می‌توانند مفید باشند:

مصرف الکل: مصرف الکل در میزان متعارف و مشروع می‌تواند بهداشت کبد شما را حفظ کند. با توجه به جنسیت، سن، وزن و سلامتی شخص، پزشک ممکن است توصیه کند که مقدار الکل مصرفی شما چقدر باید باشد.

تغییرات در رژیم غذایی: رژیم غذایی با فیبر بالا، کم چرب و کم شکر می‌تواند بهداشت کبد شما را حفظ کند.

ورزش: ورزش به منظور حفظ وزن سالم و بهبود سلامت کلی بدن می‌تواند مفید باشد.

کنترل بیماری‌های مرتبط: بیماری‌هایی مانند دیابت، بیماری‌های قلبی و فشار خون بالا می‌توانند به بروز بیماری کبد چرب مرتبط باشند. به عنوان پیشگیری، کنترل این بیماری‌ها و درمان آنها می‌تواند بهبود سلامت کبد شما را به همراه داشته باشد.

پایش سلامت کبد: برای پیشگیری از بیماری کبد چرب، پایش سلامت کبد می‌تواند مفید باشد. برای این منظور، پزشک می‌تواند تست‌های خون منظم، سونوگرافی و سایر تست‌های تصویربرداری را برای بررسی سلامت کبد توصیه کند.

انجام این مراحل میتواند به سلامت  شما هم کمک نماید.

مقالات پیشنهادی:

بهترین روش تبلیغ در سایت پزشکی

بهترین متخصص لاپاراسکوپی در تهران