ضخیم شدن دیواره قلب یا HCM چیست؟ ضخیم شدن دیواره قلب بیماری است که در آن عضله قلب ضخیم می شود. ضخیم شدن عضله قلب می تواند پمپاژ خون را برای قلب دشوارتر کند. کاردیومیوپاتی هیپرتروفیک اغلب تشخیص داده نمی شود، زیرا بسیاری از افراد مبتلا به این بیماری علائم کمی دارند یا هیچ علامتی ندارند. با این حال، در تعداد کمی از افراد مبتلا به این بیماری، ضخیم شدن عضله قلب می تواند باعث تنگی نفس، درد قفسه سینه یا تغییراتی در سیستم الکتریکی قلب شود و منجر به ضربان قلب نامنظم یا آریتمی و مرگ ناگهانی شود.
کاردیومیوپاتی هیپرتروفیک چیست؟
کاردیومیوپاتی هیپرتروفیک (HCM) نوعی بیماری قلبی است که در آن عضله قلب ضخیم می شود. ضخیم شدن عضله قلب می تواند پمپاژ خون را برای قلب دشوارتر کند. این بیماری در بیشتر موارد تشخیص داده نمی شود زیرا علائم کمی دارد. با این حال، تعداد کمی از افراد مبتلا به HCM دچار تنگی نفس، درد قفسه سینه یا تغییراتی در سیستم الکتریکی قلب شده اند که منجر به ریتم نامنظم قلب (آریتمی) یا مرگ ناگهانی می شود.
کاردیومیوپاتی هیپرتروفیک (HCM) نوعی بیماری قلبی ژنتیکی است که با ضخیم شدن غیر طبیعی عضله قلب مشخص می شود. این ضخیم شدن هیپرتروفی نامیده می شود که عملکرد صحیح قلب را مختل می کند و با علائم مختلفی از جمله تنگی نفس، درد قفسه سینه و غش مشخص می شود. اگرچه این بیماری ارثی است، اما خوشبختانه همه افراد دارای ژن به HCM مبتلا نمی شوند.
علل ضخیم شدن دیواره قلب
ضخیم شدن دیواره قلب در کاردیومیوپاتی هیپرتروفیک معمولاً به دلیل تغییر در ژن ها یا جهش های ژنی ایجاد می شود که باعث ضخیم شدن عضله قلب می شود. کاردیومیوپاتی هیپرتروفیک معمولاً دیواره عضلانی بین دو حفره پایینی قلب یا بطن ها را تحت تأثیر قرار می دهد. دیواره ضخیم می تواند جریان خون از قلب را مسدود کند. به این فرآیند کاردیومیوپاتی هیپرتروفیک انسدادی نیز گفته می شود.
اگر انسداد قابل توجهی در جریان خون وجود نداشته باشد، بیماری کاردیومیوپاتی هیپرتروفیک غیرانسدادی نامیده می شود. با این حال، محفظه پمپاژ اصلی قلب، یا بطن چپ، می تواند سفت شود. این کار باعث میشود قلب آرامتر شود و میزان خونی که بطنها میتوانند در هر ضربان قلب نگه دارند و به بدن ارسال کنند، کاهش مییابد. افراد مبتلا به کاردیومیوپاتی نیز دارای بازآرایی سلول های عضله قلب هستند. در این صورت ممکن است در برخی افراد باعث آریتمی شود.
علائم ضخیم شدن دیواره قلب
علائم کاردیومیوپاتی ممکن است شامل یک یا چند مورد از موارد زیر باشد:
- احساس درد در قفسه سینه، به خصوص با ورزش
- غش، به ویژه در حین یا بلافاصله پس از ورزش یا فعالیت
- سوفل قلب
- احساس نبض سریع یا تپش قلب
- تنگی نفس به خصوص در حین ورزش
خطرات ضخیم شدن دیواره قلب
ضخیم شدن دیواره قلب وضعیتی است که می تواند ناشی از فشار خون بالا یا عوامل دیگر باشد. علائم ضخیم شدن دیواره قلب به دلیل فشار خون بالا عبارتند از: خستگی، ضعف عضلانی، تنگی نفس، درد یا فشار قفسه سینه، سرگیجه و حتی گاهی اوقات ضربان قلب نامنظم. این وضعیت می تواند به تدریج عملکرد قلب را کاهش دهد و خطر نارسایی قلبی، حملات قلبی و اختلالات ریتم قلب را افزایش دهد.
ضخیم شدن دیواره قلب می تواند نشان دهنده مشکلاتی مانند فشار خون بالا، بیماری های قلبی عروقی یا التهاب قلب باشد. از اهمیت تشخیص و درمان به موقع این بیماری برای جلوگیری از پیشرفت بیشتر و کاهش خطرات زندگی مرتبط با آن خبر می دهد. افرادی که علائم حاکی از این مشکلات را دارند باید فوراً به پزشک مراجعه کرده و در مورد برنامه درمانی مناسب با او مشورت کنند.
تاثیرات فشار خون بر دیواره قلب
در زیر به اثرات فشار خون بر دیواره قلب می پردازیم:
۱. افزایش تنش دیواره قلب (هیپرتروفی)
افزایش فشار خون می تواند استرس دیواره قلب را افزایش داده و در نتیجه اندازه و حجم عضله قلب را افزایش دهد. این می تواند به تدریج منجر به نارسایی قلبی شود.
۲. آسیب به رگ های خونی
ضخیم شدن دیواره قلب به دلیل فشار خون بالا می تواند به رگ های خونی و عروق کرونر (رگ هایی که خون رسانی به عضله قلب می دهد) آسیب برساند. این آسیب می تواند باعث آترواسکلروز (انسداد رگ های خونی با چربی و سایر مواد) شود که می تواند منجر به حمله قلبی شود.
۳. اختلال در ریتم قلب
فشار خون بالا می تواند باعث اختلال در ریتم قلب و در نهایت منجر به نارسایی قلبی شود.
۴. افزایش خطر حمله قلبی و سکته مغزی
فشار خون بالا به طور مداوم می تواند خطر حوادث قلبی عروقی مانند حمله قلبی و سکته را افزایش دهد.
درمان ضخیم شدن دیواره قلب
درمان ضخیم شدن دیواره قلب به علت زمینه ای و شدت آن بستگی دارد. در بسیاری از موارد، تغییر سبک زندگی و مدیریت عوامل خطر می تواند موثر باشد. در صورت لزوم، پزشک می تواند دارو تجویز کند. درمان ممکن است شامل موارد زیر باشد:
۱. تغییر سبک زندگی
- تغییرات رژیم غذایی: کاهش مصرف نمک، چربی و شکر و افزایش مصرف غذاهای سالم.
- افزایش فعالیت بدنی ورزش منظم و متعادل به کاهش فشار خون و بهبود عملکرد قلب کمک می کند.
- کاهش استرس: مدیریت استرس و ایجاد تغییرات در برنامه روزانه برای بهبود سلامت قلب مفید است.
۲. مصرف دارو
داروهای کنترل فشار خون: اگر ضخیم شدن دیواره قلب به دلیل فشار خون بالا باشد، ممکن است داروهایی برای کمک به کنترل فشار خون تجویز شود.
۳. نظارت و پیگیری پزشکی
پیگیری منظم با پزشک: افرادی که به دلیل فشار خون بالا ضخیم شدن دیواره قلب دارند، برای نظارت بر وضعیت و ایجاد تغییرات در درمان، نیاز به پیگیری منظم با پزشک دارند.
۴. درمان علل زمینه ای
اگر ضخیم شدن دیواره قلب ناشی از بیماری های دیگری مانند دیابت یا بیماری های التهابی باشد، درمان این بیماری ها نیز ضروری است. در موارد ضخیم شدن دیواره قلب به دلیل فشار خون بالا با مشکلات جدی، ممکن است روش های جراحی نیز در نظر گرفته شود. با این حال، درمان زودهنگام و مشاوره با پزشک برای تعیین تصمیم درست برای هر فرد بسیار مهم است.
عوارض طولانیمدت ضخیم شدن دیوارهی قلب
بسیاری از افرادی که ضخیم شدن دیواره قلب را تجربه می کنند ممکن است هرگز مشکل سلامتی جدی نداشته باشند. اما این عارضه در برخی افراد می تواند عوارض جدی ایجاد کند. شایع ترین عوارض ضخیم شدن دیواره قلب عبارتند از:
۱- ایست قلبی ناگهانی
ایست قلبی ناگهانی زمانی رخ می دهد که قلب فرد به طور ناگهانی از کار می افتد. به این حالت «مرگ ناگهانی قلبی» نیز می گویند. این معمولاً به دلیل ضربان قلب سریع از نوع تاکی کاردی بطنی است. بدون درمان فوری و اورژانسی، ایست قلبی ناگهانی می تواند کشنده باشد.
کاردیومیوپاتی هیپرتروفیک علت اصلی ایست قلبی ناگهانی در ورزشکاران جوان است. در صورت داشتن یک یا چند مورد از موارد زیر ممکن است در معرض خطر ایست قلبی ناگهانی باشید:
- سابقه خانوادگی مرگ ناگهانی قلبی
- عملکرد ناکافی قلب
- علائم شدید قلبی
- سابقه ضربان قلب نامنظم با ضربان قلب سریع
- سابقه غش در موارد متعدد در جوانی
- پاسخ غیر طبیعی فشار خون به فعالیت بدنی
۲- نارسایی قلبی
نارسایی قلبی وضعیتی است که در آن قلب انسان نمی تواند خون مورد نیاز بدن را پمپاژ کند. مصرف داروهای موجود می تواند به کاهش علائم نارسایی قلبی و درد قفسه سینه که اغلب با این بیماری رخ می دهد، کمک کند.
نکته نهایی در مورد ضخیم شدن دیواره قلب یا HCM
تعداد کمی از افراد مبتلا به ضخیم شدن دیواره قلب به دلیل فشار خون بالا در معرض خطر و عوارضی از جمله نارسایی قلبی و مرگ ناگهانی هستند. خطر عوارض قلبی می تواند بین خانواده ها و بین اعضای مختلف یک خانواده متفاوت باشد، بنابراین مهم است که تیم پزشکی متخصص افرادی که بیشتر در معرض خطر این عوارض هستند را شناسایی کنند تا بتوان درمان پیشگیرانه را به آنها پیشنهاد داد.
به طور کلی می توان گفت افرادی که از ضخیم شدن دیواره قلب رنج می برند نیازی به نگرانی زیادی ندارند. بسیاری از بیماران مبتلا به کاردیومیوپاتی هیپرتروفیک با درمان بدون نیاز به جراحی خاص از عمر طولانی برخوردار خواهند شد.
